Αντίθετα με ό,τι πιστεύαμε για χρόνια, ο ήλιος δεν είναι φίλος, αλλά εχθρός. Ιδιαίτερα για τα παιδιά και το ευαίσθητο δέρμα τους. Προστατέψτε τα λοιπόν σωστά και χαρείτε μαζί τους το καλοκαίρι.
Περιμέναμε όλοι έναν ολόκληρο χειμώνα για να έρθει η εποχή των διακοπών, της ξεγνοιασιάς, της θάλασσας, του ήλιου. Και θέλουμε να τη χαρούμε όσο περισσότερο γίνεται. Όμως, σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να χαλαρώσουμε τόσο που να ξεχάσουμε τις παγίδες που κρύβει ο ήλιος για μεγάλους και παιδιά. Όλες οι μελέτες επιβεβαιώνουν πλέον ότι η πρόωρη γήρανση σχετίζεται άμεσα με τη χρόνια έκθεση στον ήλιο, ενώ η εμφάνιση μελανώματος (ενός πολύ επιθετικού καρκίνου του δέρματος) σχετίζεται με τον αριθμό των ηλιακών εγκαυμάτων που έχει υποστεί κάποιος στην παιδική του ηλικία. Άλλωστε, υπολογίζεται ότι το 50-80% της συνολικής έκθεσης στον ήλιο ενός ανθρώπου συμπληρώνεται μέχρι την ηλικία των 18 ετών. Το δέρμα των παιδιών είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο και μπορεί πολύ εύκολα να πάθει σοβαρές βλάβες από την ηλιακή ακτινοβολία. Προστατέψτε το φροντίζοντας να φοράνε πλατύγυρο καπέλο, γυαλιά, άνετα βαμβακερά ρούχα που καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος του σώματος και βέβαια αντιηλιακό όχι μόνο όταν παίζουν στην παραλία, αλλά και στον κήπο, στην παιδική χαρά ή στο προαύλιο του σχολείου.
Βλάβες από τον ήλιο
· Οι βραχυπρόθεσμες
Μαύρισμα: Για πολλά χρόνια το θεωρούσαμε ένδειξη υγείας και ομορφιάς. Πλέον όμως γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει «ασφαλής ηλιοθεραπεία». Στην πραγματικότητα, το μαύρισμα είναι μια ένδειξη ότι το δέρμα έχει υποστεί βλάβη και προσπαθεί να αυτοπροστατευτεί. Η ακτινοβολία UV κινητοποιεί το δέρμα για να παράγει περισσότερη μελανίνη, η οποία το προστατεύει από τη φθορά. Στη συνέχεια, το έξτρα χρώμα θα φύγει, αλλά η βλάβη θα παραμείνει.
Έγκαυμα: Η υπερέκθεση στον ήλιο μπορεί να «κάψει» το δέρμα, το οποίο κοκκινίζει, τσούζει και πονάει. Σε πιο βαριές περιπτώσεις εκτεταμένου εγκαύματος παρουσιάζεται αφυδάτωση, ηλεκτρολυτικές διαταραχές, επιμόλυνση του δέρματος και πυρετός. Τότε ο ασθενής πρέπει να νοσηλευτεί. Γενικά, πρέπει να ζητήσει ιατρική βοήθεια για εκτίμηση της κατάστασης. Μέχρι τότε, καλό είναι να πάρει κάποιο αναλγητικό, να πίνει αρκετά υγρά και να χρησιμοποιεί κάποιο τοπικό σκεύασμα για το δέρμα.
Θερμοπληξία: Συμβαίνει όταν το σώμα υπερθερμαίνεται εξαιτίας της υπερβολικής έκθεσης στο ήλιο. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, εμετούς και πυρετό. Στην περίπτωση που νιώσετε ότι πάθατε θερμοπληξία, πηγαίνετε το συντομότερο δυνατό σε δροσερό μέρος και πιείτε άφθονο νερό. Αν ανεβάσετε πυρετό (πάνω από 39°C) και νιώσετε το δέρμα ξερό και ερεθισμένο, συμβουλευτείτε γιατρό.
· Οι μακροπρόθεσμες
Πρόωρη γήρανση: Η γήρανση του δέρματος είναι αποτέλεσμα των ακτινών UVA που το διαπερνούν προκαλώντας ρυτίδες. Νέες μελέτες μάλιστα έχουν δείξει ότι η επίδραση της ακτινοβολίας UV μπορεί να επηρεάσει επίσης το ανοσοποιητικό σύστημα, αυξάνοντας τον κίνδυνο προσβολής από ιούς και μικρόβια.
Καρκίνος του δέρματος: Αν και η ακριβής αιτία του καρκίνου του δέρματος δεν είναι γνωστή, είναι βέβαιο ότι κάποιοι παράγοντες αυξάνουν τις πιθανότητες ενός ατόμου να νοσήσει. Ένας από αυτούς είναι η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία.
Όσα πρέπει να ξέρετε για το αντηλιακό
- Πρέπει να το απλώνουμε μισή ώρα πριν την έκθεση στον ήλιο και η επάλειψη να επαναλαμβάνεται κάθε μιάμιση έως δύο ώρες. Το ίδιο ισχύει και για τα αδιάβροχα αντιηλιακά.
- Το αντιηλιακό δεν παρέχει απόλυτη προστασία. Τις μεσημεριανές ώρες (12.00-16.00) απαγορεύεται ρητώς η έκθεση στον ήλιο.
- Η υπεριώδης ακτινοβολία αποτελείται από τις ακτίνες UVΑ, τις UVB και τις UVC. Από αυτές, οι UVC δεν διαπερνούν την ατμόσφαιρα. Οι UVΑ θεωρούνται οι ακτίνες που κυρίως μαυρίζουν και περνούν στις βαθύτερες στιβάδες του δέρματος. Οι UVB προκαλούν κυρίως έγκαυμα. Ο δείκτης προστασίας ενός αντιηλιακού (SPF) αναφέρεται μόνον στις UVB και εκφράζει το χρόνο που χρειάζεται η επιδερμίδα μας για να εμφανίσει ερύθημα (κοκκίνισμα) όταν φοράμε αυτό το αντιηλιακό, σε σχέση με τον χρόνο στον οποίο εμφανίζεται το ερύθημα όταν δεν φοράμε καθόλου αντιηλιακή προστασία. Ένας δείκτης προστασίας 30 πιστοποιεί ότι μπλοκάρεται το 97% της UVB υπεριώδους ακτινοβολίας.
- Δεν έχει ακόμη καθοριστεί δείκτης προστασίας για τις UVΑ, αλλά η επιστημονική κοινότητα έχει συμφωνήσει ότι τα αντιηλιακά πρέπει να παρέχουν προστασία και για αυτές. Αυτά τα αντιηλιακά ονομάζονται «ευρέως φάσματος» (broad spectrum) και παρέχουν προστασία για τις UVA και τις UVB. Ένα «ευρέως φάσματος» αντιηλιακό με δείκτη προστασίας τουλάχιστον 15 είναι το κατάλληλο για μεγάλους και παιδιά. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Δερματολογίας οποιοδήποτε αντιηλιακό με μικρότερο δείκτη είναι απλά… άχρηστο.
- Το αντιηλιακό πρέπει να απλώνεται σε κάθε εκατοστό εκτεθειμένου δέρματος –ακόμα και στις πατούσες, στα αυτιά και στο σβέρκο. Η ποσότητα πρέπει να είναι αρκετή για να σχηματίσει ένα αρκετά παχύ στρώμα (υπολογίστε περίπου 30 γραμμάρια τη φορά, δηλαδή όση ποσότητα χωράει μέσα σε ένα ποτήρι-σφηνάκι), το οποίο στη συνέχεια αλείφετε προσεχτικά μέχρι να απορροφηθεί.
- Ένα σημείο που συχνά ξεχνάμε ότι χρειάζεται επίσης προστασία από τον ήλιο είναι τα χείλη. Στο εμπόριο θα βρείτε ειδικά προϊόντα σε μορφή στικ.
- Η αντιηλιακή προστασία πρέπει να θεωρείται πρόληψη σοβαρών ασθενειών και όχι απλή εφαρμογή ενός καλλυντικού.
Καταρρίψτε τους μύθους για τον ήλιο
· Εάν βάλουμε πολύ αντιηλιακό, μπορούμε να καθόμαστε στον ήλιο όσο θέλουμε.
ΜΥΘΟΣ. Τα αντιηλιακά απορροφούν ή αντανακλούν την υπεριώδη ακτινοβολία, η οποία είναι αόρατες ακτίνες του ήλιου που προκαλούν έγκαυμα και άλλες βλάβες στο δέρμα. Τα αντιηλιακά προσφέρουν προστασία, αλλά δεν μπλοκάρουν όλες τις υπεριώδεις ακτίνες. Γι’ αυτό, δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τα υπόλοιπα μέτρα προστασίας.
· Εάν είμαστε ήδη μαυρισμένοι, δεν χρειαζόμαστε αντιηλιακό.
ΜΥΘΟΣ. Όλοι χρειαζόμαστε αντιηλιακό, είτε βρισκόμαστε στην πρώτη μέρα των διακοπών είτε στην τελευταία. Το ίδιο ισχύει και για όσους έχουν παρατηρήσει ότι δεν καίγονται όσο κι αν καθίσουν στον ήλιο.
· Τα λευκά ρούχα αντανακλούν το ηλιακό φως και το απορροφούν λιγότερο από τα σκούρα.
ΜΥΘΟΣ. Τα σκούρα ρούχα απορροφούν τις υπεριώδεις ακτίνες και προστατεύουν καλύτερα από τα ανοιχτόχρωμα. Επίσης, τα στεγνά ρούχα προστατεύουν καλύτερα από τα υγρά, που κολλούν στο δέρμα και επιτρέπουν την υπεριώδη ακτινοβολία να περάσει. Το είδος του υφάσματος παίζει σημαντικό ρόλο. Τα υφάσματα με πυκνή ύφανση, όπως το ντένιμ, προστατεύουν περισσότερο από αυτά με αραιή, όπως τα πλεκτά. Για να διαπιστώσετε πόσο σας προστατεύει το ρούχο από την ηλιακή ακτινοβολία, βάλτε το μπροστά στο φως και δείτε πόσο περνάει από μέσα του. Όσο λιγότερο περνά, τόσο περισσότερο σας προστατεύει. Σύμφωνα με πρόσφατες ευρωπαϊκές μελέτες, το 52% των καλοκαιρινών υφασμάτων που εξετάστηκαν είχαν δείκτη προστασίας (UPF) κάτω από 30. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει συντάξει κάποιες οδηγίες για την κατασκευή ενδυμάτων που παρέχουν προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία. Αυτό θα αναγράφεται και στην ετικέτα κάθε ενδύματος. Ένα συνηθισμένο λευκό βαμβακερό φανελάκι έχει δείκτη προστασίας 3-10. Το συμπέρασμα είναι ότι πρέπει να φοράμε αντιηλιακό πριν ντυθούμε.
· Το σκούρο δέρμα χρειάζεται λιγότερη προστασία από τον ήλιο.
ΜΥΘΟΣ. Οποιοσδήποτε μπορεί να αναπτύξει καρκίνο του δέρματος. Ακόμη κι ένα άτομο με σκούρο δέρμα. Γι’ αυτό, οι γιατροί συνιστούν να προφυλάσσονται όλοι από τον ήλιο, ανεξάρτητα από τον τύπο του δέρματός τους.
· Τα σκούρα γυαλιά ηλίου προστατεύουν καλύτερα από τις υπεριώδεις ακτίνες.
ΜΥΘΟΣ. Το χρώμα των γυαλιών δεν έχει σχέση με την προστασία που προσφέρουν από τον ήλιο. Στην πραγματικότητα, δεν θα μπορέσετε να δείτε καμιά διαφορά ανάμεσα στα γυαλιά που ανακόπτουν τις υπεριώδεις ακτίνες και σε αυτά που τις αφήνουν να περάσουν. Καλύτερα αναζητήστε την ετικέτα του κατασκευαστή που αναγράφει ότι αυτά τα γυαλιά αποκλείουν το 99% ή το 100% της υπεριώδους ακτινοβολίας. Ακόμα, προσέξτε να εφαρμόζουν καλά στο πρόσωπό σας ή στο πρόσωπο του παιδιού.
· Όταν έχει συννεφιά δεν χρειάζεται να βάζουμε αντιηλιακό.
ΜΥΘΟΣ. Το 90% της υπεριώδους ακτινοβολίας περνά μέσα από τα σύννεφα, γι’ αυτό είναι απαραίτητο να φοράμε αντιηλιακό και τις συννεφιασμένες μέρες.
—————
